2013 geride kalırken

FED-012013 yılı ekonomi dünyası için siyah ve beyaz gibi çok net çizgi ile bölünmüş olarak geçti.
EKONOMİ-Mayıs öncesinde gelişen ülkelerin yükselişi takip edilirken yaz ayları ile gelişmiş ülkeler atağa kalktı.
2013 geride kalırken, geçtiğimiz yılın global piyasaları etkileyen en önemli olayları şöyle sıralanıyor:
OCAK
KAYA GAZI
2013’de kaya gazı ve petrolündeki üretim patlaması, kaynak kaybı ve çevreye zarar endişesi ile petrol şirketlerinin odak noktasında bulundu.Kaya gazı , kayaç denilen formasyonların altında sıkışmış olan petrol veya doğal gazdır. Gazı yeryüzüne çıkarmak için hidrolik kırılma yöntemi adı verilen su basıncı, kimyasallar ve kum kullanılıyor. ABD’de kaya gazı çıkarılması ülkedeki enerji fiyatlarının düşmesini ve sanayinin yeniden canlanmasını sağladı. Öte yandan konuya yaklaşım, Avrupa ülkeleri farklılık gösteriyor. İngiltere gibi bazı ülkeler kaya gazı çıkarılmasına destek verirken, kaya gazı çıkarırken kullanılan hidrolik kırma yöntemi Fransa’da yasaklandı. ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin ülkenin petrol ithalatının 2014’te son 25 yılın en düşük seviyesine ineceği öngörürken, bazı uzmanlar Amerika’nın Suudi Arabistan’ı da geçerek dünyanın en büyük petrol üreticisi olabileceğini ifade ediyor.
ABD MALİ UÇUMRUDAN KURUTLDU
ABD Başkanı Barack Obama, ülkenin ”mali uçuruma” düşmesini önleyen tasarıyı imzaladı.
EURO BÖLGESİ’NDE İŞSİZLİK REKORU
AB istatistik kurumu Eurostat’ın verilerine göre, Euro Bölgesi’nde işsizlik kasım ayında yüzde 11,8 ile tarihinin en yüksek düzeyine tırmandı.
ŞUBAT
FOXCONN İŞÇİLER İÇİN UMUT KAPISI OLDU
En büyük müşterisi Apple olan imalatçı firma Foxconn’un Çin’deki fabrikasında ilk defa temsilci bir işçi sendikası seçimi hazırlanması, gittikçe huzursuzlaşan çalışma şartlarında büyük bir değişikliğe işaret etti. Foxconn, işçilerini sendikaya üye olmaya teşvik edeceğini açıkladı. 1,2 milyon kişiyi çalıştıran, intihar ve çocuk işçi çalıştırma skandalları ile akıllarda kötü bir izlenim bırakan imalatçı firma insan hakları örgütlerinin takibindeydi. Foxconn’un aldığı tarihi karar, Asya ülkelerinde düşük ücret ve ağır şartlarda çalıştırdığı işçiler için büyük bir umut oldu.
MART
JORGE MARİO BERGOGLİO YENİ PAPA
13 Mart 2013’de Roma’daki St Pierre meydanındaki bacadan çıkan beyaz dumanlarla yeni papanın Arjantinli Jorge Mario Bergoglio olduğu duyuruldu. XVI. Benedict’in istifasının ardından Katolik dünyasının yeni papası seçilen Jorge Mario Bergoglio görevine başlar başlamaz eşitsizliğe ve yolsuzluğa karşı mücadelenin önceliğini duyurdu ve köklü reform sinyali verdi. Bergoglio, alçak gönüllülüğü ve sade yaşamı ile tanınıyor.
HİSSE SENEDİ PİYASALARINDAKİ ANİ YÜKSELİŞ
Dow Jones sanayi ortalaması Mart ayında rekor yüksek seviyeye ulaştı ve yükseliş trendi çok zor duruldu. Endeks ortalaması sene sonuna kadar yüzde 25 oranında yükseliş kaydederek son 10 yılın en iyi performansını sergiledi. Amerika Merkez Bankası’nın tahvil alımı uzun dönemli faiz oranlarının azalmasına neden olarak, hisse senetlerinin tahvillerden daha cazip hale gelmesini sağladı. Aynı zamanda, şirketler olağan dışı büyüklükte olan 751 milyar dolarlık hisse senedi geri alımı aracılığı ile hisse senedi fiyatlarını yukarıya taşıdılar. Hisse senedi rallisi, ekonomik büyümenin hareketsizliğinin etkisi ile bir balon oluşmuş olabileceği şeklinde okundu.
NİSAN
MARGARET THATCHER
En uzun süre iktidarda kalmış ve Büyük Britanya tarihindeki tek kadın başbakan Margaret Thatcher 7 Nisan’da 87 yaşında hayatını kaybetti. Başbakan olduğu dönemde uyguladığı politiklar nedeniyle hem büyük destek gören, hem de ciddi bir muhalefetle karşılaşan Thatcher İngiltere tarihini en çok etkileyen kişilerden biri oldu. 1979-1990 yılları arasında başbakanlık yapan Thatcher, 1980’li yıllarda batılı ülkelerinde devletin iktisadi yatırımlardan çekilmesi, özelleştirme, serbest pazar ekonomisinin desteklenmesi ve işçi haklarının törpülenmesini sağlayarak neoliberal siyaset uyguladı. Ülke içinde sol muhalefetle, uluslararası alanda ise Soğuk Savaş kapsamında Doğu Bloğu ülkeleriyle mücadele yürüttü. O dönem için radikal sayılabilecek sağ politikaları taviz vermeden uygulaması nedeniyle kendisine Demir Leydi lakabı takılmıştı. Demir Leydi, İşçi Partisi’ni de etkileyecek şekilde İngiliz siyasetini temelden dönüştürdü.
MAYIS
BERNANKE’NİN SÜRECİ DEĞİŞTİREN 22 MAYIS KONUŞMASI
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, bu yıl varlık alımlarının azaltılabileceği sinyali verdi. Bernanke, ekonominin gelişme göstermeye devam etmesi halinde, Fed’in bu yılın ilerleyen dönemlerinde, ayda 85 milyar dolarlık varlık alımlarının hızını azaltmaya başlayabileceğini bildirdi.
BANGLADEŞ’DE FABRİKA ÇÖKÜŞÜ
Bangladeş’te Nisan ayında Rana Plaza Fabrikası’nın çökmesi üzerine bin 100’den fazla kişi hayatını kaybetti. Fabrika çökme bir gün önce binada büyük çatlaklar oluştuğu gözlemlendi, fakat işçiler binaya girmemeleri halinde gelirlerinin büyük bir kısmını kaybedecekleri tehdidi sonucunda binaya girdiklerini söylediler. Felaket, insan hakları konusunda harekete geçilmesini sağladı. Bangladeş İşçi Dayanışması Merkezi yetkilisi Kalbana Aktar’ın zengin ülkelerdeki tüketici ve
perakendecilere yaptığı çağrının ardından H&M, C&A, Zara, Primark ve Tesco, Bangladeş çalışanların güvenliğinin denetlenmesini içeren, işçilere çalışma şartları ve maaşlarını tartışma şansı veren bir anlaşma imzaladılar. Ayrıca, Wal-Mart, Target ve Gap gibi bir çok marka, dayanak noktası çalışma şartlarının düzeltilmesi olan ‘Alliance’ (İttifak) olarak bilinen bir başka plana katıldılar.
HAZİRAN
EDWARD SNOWDEN
Amerika Ulusal Güvenlik ajansı eski çalışanı Edward Snowden Haziran ayında Amerika’nın tüm dünyayı dinlediğini dile getirdi ve bunu belgelendirdi. Snowden böylece, dünyada diplomasi gerginliğini başlatmış oldu, ABD’nin ikili ilişkilerinde tansiyon yükseldi. ABD’nin izleme programının detayları ve ülkenin tüm gizli belgeleri gazetelerde yer aldı.
ABD VE AB MÜZAKERESİ
AB üyeleri, ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakerelerini yürütmesi için AB Komisyonu’na yetki verdi.
TEMMUZ
IMF KÜRESEL EKONOMİ İÇİN BÜYÜME BEKLENTİSİ ARTTIRDI
IMF’nin 2013 Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na göre, küresel ekonomi bu yıl yüzde 3,1 büyüyecek. Güncellenen rapora göre, küresel büyüme 2014 yılında da yüzde 3,8 olacak.
MISIR
Mısır’daki protestocular, Muhammed Mursi’nin cumhurbaşkanı seçilmesinin birinci yılı olan 30 Haziran’da, otoriter ve laiklikten uzak İslami politikalar uygulayan yönetim şekli nedeniyle cumhurbaşkanlığından istifa etmesini istediler. Gösteriler beş Mursi karşıtının öldürülmesi şiddetlendi. Mursi karşıtı protestocular, 1 Temmuz’da Müslüman Kardeşlerin Kahire’deki genel merkezini bastı ve çıkan çatışmalarda sekiz kişi hayatını kaybetti. Bunun üzerine Mısır Silahlı Kuvvetleri hem hükümet ve eylemcilere uzlaşmaları için iki gün süre tanıdı. 3 Temmuz’da çıkan çatışmalar sonucunda 18 kişi öldü, 200 kişi yaralandı. 3 Temmuz gününün ilerleyen saatlerinde ordu, Mursi’nin cumhurbaşkanlığının sona erdiğini, Anayasanın askıya alındığını ve yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en kısa zamanda gerçekleştirileceğini duyurdu. Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur, geçici Cumhurbaşkanı oldu. Müdahalenin ardından Mursi’ye destek için düzenlenen protestolar özellikle Ağustos ayında şiddetli bir biçimde bastırıldı.
AĞUSTOS
EURO BÖLGESİ RESESYONDAN ÇIKTI
Euro Bölgesi 2. çeyrekte önceki çeyreğe göre yüzde 0,3 oranında büyüyerek 6 çeyrektir devam eden durgunluktan çıktı.
BEZOS WASHINGTON POST HİSSESİ ALDI
Amazon’un sahibi ve kurucusu Jeff Bezos dünyaca ünlü Washington Post gazetesini 250 milyon dolara satın aldı.
BO XİLAİ
Çin’de son otuz yılın en büyük siyasi skandallarından birine adı karışan eski Ticaret Bakanı Bo Xilai’ı, rüşvet yolsuzluk ve görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle Ağustos ayında ilk duruşmasına çıktı. Bo Xilai’ın valilik görevini yaptığı Chongqing kentinin il Emniyet Müdürü Vang Lijun’ün, 2012’nin Şubat ayında bölgedeki ABD Başkonsolosluğu’na sığınması ile patlak verdi. Yargı süresinde, İngiliz işadamı Neil Heywood’un bir otel odasında ölü bulundu. Bo’nun eşi Gu Kailai’nin İngiliz işadamını öldürdüğünü itiraf etti ve iki yıl ertelenmiş idam cezasına çarptırıldı. Mahkeme sonucunda Bo Xilai hakkında da müebbet kararı verildi. Bo’nun yetkililer tarafından iftiraya maruz kaldığını ve suçsuz olduğunu düşünenler ise tutuklamaya protestolar ile cevap verdi.
TEMMUZ
BREZİLYA’DA DÖVİZE MÜDAHALE BAŞLADI
Brezilya Merkez Bankası, döviz piyasasında volatiliteyi azaltmak ve likiditeyi garantilemek için 60 milyar dolarlık dövize müdahale programı başlattı.
EYLÜL
NOKIA MICROSOFT’A SATILDI
Finlandiyalı cep telefonu üreticisi Nokia, 7,2 milyar dolara Microsoft’a satıldı.
SUMMER FED YARIŞINDAN ÇEKİLDİ
FED Başkanı Bernanke’nin Ocak 2014’te dolacak olan görev süresi öncesinde koltuğun güçlü adaylarından Larry Summers, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanlığı adaylığından çekildi.
SURİYE’YE ASKERİ MÜDEHALE TARTIŞILIYOR
Eylül ayına, Rusya’da dünya liderlerini bir araya getiren G20 zirvesinde kimyasal silah kullandığı gerekçesi ile Suriye’ye askeri müdahale konusunun tartışılması ve yankıları damgasını vurdu. Zirvede, ABD Başkanı Barack Obama askeri müdahale konusunda dünya liderlerini ikna etmeye çalıştı. Rusya ise müdahale karşıtı tavır sergiledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’ye yönelik askeri müdahalenin bölgeyi istikrarsızlığa sürükleyeceği uyarısında bulundu. Kongre’de karşıt görüşlerin savunulması, uluslararası diplomasi ilişkilerinin gerilmesine nedeni ile önem taşıyor.
EKİM
OBAMA FED BAŞKAN ADAYINI AÇIKLADI
ABD Başkanı Barack Obama, Merkez Bankası (FED) Başkanlığı için Janet Yellen’ı aday gösterdi.
ABD KEPENK KAPATTI
17 yıl aradan sonra ilk kez ABD hükümeti resmi olarak kapandı. Fed’in aldığı kararlarla dünya tarafından yakından izlenen ABD, bütçe kriziyle de uzun bir süre gündemden düşmedi. Kongrede bütçe konusunda anlaşamayan Cumhuriyetçiler ile Demokratlar, 17 yıl aradan sonra ilk kez ABD hükümetinin resmi olarak kapanmasına yol açtı ve tarihine yeni bir ekonomik kriz ekledi. Söz konusu olayda hükümeti temsil eden Demokratlar, ödemelere devam edilmesi yönünde 6 haftalık kısa vadeli bütçe çıkarmayı teklif ederken; Cumhuriyetçiler ise böyle bir durumda sağlık reformunun durdurulması veya iptal edilmesini şart koşmuştu. Ekim ayının daha ilk gününde ABD hükümetinin kapanmasına neden olan kriz, tam 16 gün sürdü.
BORÇ TAVANI GERİLİMİ BİTTİ
ABD Kongresi, kapanan hükümetin tekrar açılması ve borç tavanının yükseltilmesi konusundaki tasarıyı onayladı. Başkan Obama da Kongre’den gelen tasarıyı hemen imzalayarak yürürlüğe girmesini sağladı.
ABD’de borç tavanı ve hükümetin kapanması sorununun 2014 yılının ilk aylarına kadar ertelenmesi sonrasında yükselişi hızlanan Euro/dolar paritesi, 9 Kasım 2011 tarihinden bu yana gördüğü en yüksek seviye olan 1,3822’den işlem gördü.
JAPONYA VE ÇİN ABD’Yİ UYARDI
ABD’de Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin bütçe konusunda anlaşamamaları nedeniyle, ülke 1 Ekim 2013’de kepenk indirdi. Federal hükümetin kapanmasının ikinci haftasında iki parti arasındaki borç limiti tartışmasının devam etmesi üzerine, Japonya ve Çİn Amerika’ya temerrüt uyarısında bulundu. Çin, temerrütün önlenmesi için ABD üzerindeki baskılarını artırdı ve Çin’in yatırımlarının güvenliğinin garanti altına alınmasını istedi. 17 Ekim’de ABD Kongresi, kapanan hükümetin tekrar açılması ve borç tavanının yükseltilmesi konusundaki tasarıyı onayladı.
KASIM
TWİTTER’IN HALKA ARZI
Kasım başında halka arz edilen sosyal medya şirketi, işlem gördüğü ilk günde yüzde 73 yükseldi. Facebook’un halka arzının hayal kırıklığı yaratması nedeniyle, bazı uzmanlar Twitter kağıdı almanın da risk taşıyabileceğine dair kaygılarını dile getirdiler. Twitter Aralık ayının sonuna gelindiğinde, 40 milyar dolar piyasa değeri sağlayarak halka açılmasından bu yana yüzde 169 sıçramış oldu. Bazı analistlere göre, twitter hisse senedinde bir balon oluşmuş olması mümkün gibi gözüküyor.
S&P FRANSA’NIN NOTUNU KIRDI
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s (S&P), Fransa’nın kredi notunu “AA+”dan “AA”ya düşürürken, not görünümünü negatiften durağana çevirdi.
AB BÜTÇEDE ANLAŞTI
AB’nin bütçeden sorumlu bakanları, Brüksel’de 16 saat süren pazarlıkların ardından 2014 bütçesi üzerinde anlaştı.
SENATO YELLEN’IN BAŞKANLIĞINI OYLADI
ABD Merkez Bankası başkanlığı için Janet Yellen’in adaylığı, Senato Bankacılık Komisyonunda 8’e karşı 14 oyla onaylandı.
ARALIK
FED TAHVİL ALIMINI AZALTIYOR
Amerikan Merkez Bankası (Fed), 85 milyar dolarlık aylık tahvil alımını 75 milyar dolara indirdi. Fed Başkanı Ben Bernanke, Ocak ayında başlayacak süreci değerlendirirken “Veriler iyileştikçe azaltım devam edecek” dedi. ”Azaltım” söylemi ilk defa Haziran ayında dile getirilmiş, azaltım ihtimali özellikle gelişmekte olan ülke borsalarına büyük satış dalgası getirmişti.
FED 100 YAŞINDA
Amerikan Merkez Bankası 100 yaşına girdi, FED’in bilançosu, tarihinin en yüksek seviyesi olan 4 trilyon 8 milyar 62 milyon dolara ulaştı.
ABD BÜTÇESİ GEÇTİ
ABD Kongresi uzun bir aradan sonra ilk kez, iki yıllık bir bütçe geçirdi.

Leave a Reply

Your email address will not be published.