Yalan söyleyen birini hemen tanımayı tabii ki çok istiyoruz. Peki bu mümkün mü? Her ne kadar ortamlarda “Ben insan sarrafıyım” diye gezinseniz de zaman zaman tökezlemeniz olası.

Birinin yalan söylediğini anlamanın 7 yolu

Bir insan neden yalana başvurur?
İnsan ilişkilerini yürütmek zor, hem de çok zor. İnsanın olduğu yerde huzurun geçiciliğini, vadesi dolunca yerini kavga-dövüşe bırakacağını artık kabullenmemiz şart.

“Birinin yalan söylediğini nasıl anlarım?” sorusundan önce şu soruyu sormamız gerekiyor kendimize: “Bir insan neden yalan söylemeye mecbur hisseder kendini?”

Empati kurunca gerisi geliyor
İnsanlar, sosyal hayatta aslında birbirinden acayip korkuyor. Dost kazığından maddi konulardaki adaletsizliğe, yalan aslında savunma mekanizması niyetine kullanılıyor. Ancak ilkel bir yöntem olduğu tartışılmaz bir gerçek.

Molatik olunası kısım ise şu: İnsanların neden yalana başvurduğunu az çok anlayınca, o kişiyle gerekli empatiyi de kurabiliyorsunuz. Dolayısıyla yalana aşina olduğunuz için de yalan söyleyen birini bilhassa vücut dilinden az çok çözebiliyorsunuz.

1- Göz kontağı
Bir kişi, “Vallahi bak, ölümü ye” kıvamında gözünüzün içine baka baka konuşmaya başlıyorsa, ya da gözlerini kaçırıyorsa dikkat! Floridalı davranış analisti Dr. Lillian Glass, ‘The Body Language of Liars’ kitabında bu göz kontağına dikkat çekiyor. Glass, yalan söyleyenlerin gözlerini kaçırdığına işaret ediyor.

Ancak hepsi bununla sınırlı değil. Çünkü yalan söyleyenler karşındaki kişileri etkilemek ve manipüle etmek için tam tersi bir şekilde rahatsız edici bir halde gözlerinize bakabilir. “Öyle bir şey yok. Bak gözünün içine bakarak söylüyorum” diye size diklenebilir.

2- ‘Bakış açısı’
‘How to Spot Lies Like the FBI’ kitabının yazarı olan FBI ajanı Mark Bouton, ‘bakış açısı’nın önemini vurguluyor. Bouton, sağ elini kullanarak yazı yazan kişilerin yüzde 90’ının yalan söylerken sağ tarafa doğru baktıklarını söylüyor.

Aynı durum solaklar için de geçerli. Sol elini kullananlar da iş yalan söylemeye gelince sol tarafa adeta sığınıyor…

3- Ağzını ya da yüzünü gizleme
Dr. Lillian Glass, dinleme pozisyonunda sık sık ağzını ya da yüzünü gizleme davranışlarına bürünen kişilere karşı ayık olun mesajı veriyor.

Onlar sizi dinlerken bu gizleme hareketini yapıyorsa aslında hain planlar yapıyor, gerçeğe yalanlar eklemeyi düşünüyor olabilir, diyor.

4- Ayakkabılar
Psychology Today’deki makaleye göre yalancılar kaçma eğiliminde oldukları için vücut dillerinde de bunu ister istemez yansıtıyorlar.

Yani kapalı bir ortamdaysanız, yalan söyleyen birinin ayaklarının kapıya dönük olduğunu ve ortamı bir an önce terk etme eğiliminde olduklarını söylemek mümkün.

5- Çok az ya da çok fazla bilgi
Glass, diyalogların önemine de işaret ediyor. Eğer bir soruya verilmesi gereken cevaptan çok daha azını ya da sırıtacak kadar çok daha fazlasını duyuyorsanız şüphelenmekte haklısınız.

Bu kişiler az bilgi vererek kaçıyor, ya da fazla detaylarla konuyu saptırıyor olabilir.

6- Farklı cevap veremezler
Bir soruyu ona hangi farklı yoldan sorarsanız sorun sürekli sizi aynı cevapla karşılıyorsa kuşkulanmak serbest.

Açık vermemek için seçtikleri bu yöntem de onlardan şüphelenmemizi sağlayan önemli bir kriter.

7- Dimdik duruyorlar!
Hani biz hep “Hiçbir şeye boyun eğmedim, hep dimdik durdum” deriz ya. Onu sosyal hayatta uygulamamak lazım. Glass, ayakta normalin de üzerinde dimdik durmanın şüpheli olduğunu söylüyor.

Bu kişilerin o anda karşısındakine daha rahat yalan söyleyebilmek için adeta gardını aldığını, savunma mekanizmasına geçtiğini belirtiyor.