Freedom House adlı düşünce kuruluşunun yıllık raporuna göre dünya genelinde baskıcı yönetim eğilimi yükselişte. Türkiye ise hala ‘kısmen özgür’.
Demokrasinin geliştirilmesi çağrısıyla kampanyalar düzenleyen düşünce kuruluşu Freedom House, Arap Baharı eylemlerinin Komünizm’in yıkılmasından bu yana despot yönetimleri sıkıntıya sokan en ciddi gelişme olarak niteledi.
“2012’de Dünyada Özgürlük” adlı yıllık raporunu yayınlayan Freedom House, Tunus’ta Zeynel Abidin Bin Ali rejimine son veren devrimi son 40 yılda, demokrasi adına en büyük atılımlardan biri olarak niteledi.
Ancak Washington merkezli örgüt, dünyanın genel olarak otoriter yönetimlere kaydığı uyarısında bulunuyor.
Çin’in Arap Baharı eylemleri karşısındaki tutumu ise kuruluş tarafından isteri noktasına yaklaşan bir gözaltı ve sansür kampanyası olarak niteleniyor.
Freedom House 1972 yılından bu yana birey hakları ve özgürlüklerinin dünyadaki durumu konusunda düzenli raporlar hazırlıyor.
Orta Doğu’da ilerleme ve gerileme içiçe
Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde, Tunus, Mısır ve Libya’nın ilerleme yaşayan ülkeler olduğu belirtilirken bölgenin bazı kesimlerininse yıl içinde dünya geneline göre en büyük gerilemeleri yaşadığı vurgulandı.
Özgürlüklerin kötüye gittiği ülkelerin başında Bahreyn, İran, Lübnan, Suudi Arabistan, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri ve Yemen gösteriliyor.
Notları zaten düşük olan Suriye ve Suudi Arabistan, muhaliflerine yönelik baskılar dolayısıyla kuruluşun notlama sisteminde en alt kademeye indi.
Freedom House Başkanı David J. Kramer, dünyada despot (otoriter) yönetimlerin ilerleme, demokrasilerin gerileme eğiliminde olduğu bir yıl geçirdik” dedi.
Ancak verilerin yine de umut verdiğini, Arap Baharı eylemlerinin gözlemcilerin demokratik değişimi olası görmediği noktalarda filizlemndiğini vurguladı.
Freedom House raporuna göre geçen yıl 26 ülkede demokratik hak ve özgürlükler daha da sınırlanırken, sadece 12 ülkede özgürlükler genişledi.
Kuruluşun değerlendirmelerinde, olumsuz yönde ilerleyen ülkelerin sayısı altı yıldır olumlu eğilimlerin baskın çıktığı yerlerden daha fazla.
Kuruluş, BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini temel alarak siyasi hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamaları 1’den 7’ye notluyor.
1 notu özgürlükler açısından en iyi , 7 en kötü durumu ifade ediyor.
Raporda Türkiye ‘kısmen özgür’ ülkeler kategorisinde yer almaya devam etti.
Gerek siyasi haklar, gerekse bireysel özgürlükler açısından Türkiye’nin notu 3.
Türkiye en son 1979’da özgür bir ülke olarak nitelenmişti. Kuruluş, ülkede 2002’ye kadar siyasi haklar için 4, bireysel özgürlükler için 5 seviyesinde baskı tespit etmiş, notlar daha sonra iyileşme eğilimine girmişti. 2005’ten bu yana ise değişiklik olmadı.
Freedom House son raporunda ise geçen yıl Türkiye’de siyasi tutuklamalar ve basın özgürlüğüne yönelik baskıların da endişe verici unsurlar olduğunu kaydetti.
Rapor, “özgür” ülkelerin ön saflarında yer alan ABD’de de korumacı, dışa kapalı eğilimlerin güç kazandığına dikkat çekiyor.
2011’de olumsuz yönde ilerleyen ülkeler arasında Macaristan, Güney Afrika ve Ukrayna da sayılıyor.
Azerbaycan ve Kazakistan da gerileyen ülkeler arasında sayılırken; durumu ‘beterin beteri’ olarak ifade edilen ülke ve bölgeler şöyle sıralanıyor:
Ekvator Ginesi, Eritre, Kuzey Kore, Özbekistan, Somali, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Türkmenistan ve Çin’in Tibet bölgesi.