Sı­nır bir­lik­le­ri­nin du­var­la­rın­da “Sı­nır na­mus­tu­r” di­ye ya­zar. Ora­da bu­lu­nan as­ker­le­re de “sı­nır­da gö­rev yap­mak her as­ke­re na­sip ol­ma­z” de­ni­lir, sı­nır­la­rı­mız­dan izin­siz ge­çiş­le­rin na­mu­sa sal­dı­rı ol­du­ğu as­ke­re an­la­tı­lır. An­cak son dö­nem­ler­de sı­nır­la­rı­mı­zın du­ru­mu “kev­gi­re dön­dü­” söz­cük­le­riy­le açık­la­nı­yor. Sı­nır gö­re­vi­ni “na­mu­s” sa­yan as­ker, gö­rev yap­tı­ğı için ba­şı­na ge­len­ler­den hay­li ra­hat­sız.
Tür­ki­ye­’nin Irak ve Su­ri­ye­’y­le yak­la­şık bin 250 ki­lo­met­re­lik sı­nır hat­tı bu­lu­nu­yor. Ira­k’­la Tür­ki­ye ara­sın­da do­ğal ko­şul­lar ne­de­niy­le tel ör­gü­ler, du­var, hen­dek, iz tar­la­la­rı, ma­yın­lı alan­lar yok gi­bi. An­cak, Su­ri­ye sı­nı­rın­da bir bö­lü­mü ma­yın­dan te­miz­len­miş ol­sa da, ma­yın­lı alan­lar, iz tar­la­la­rı, tel ör­gü­ler, nö­bet­çi ku­lü­be­le­ri bu­lu­nur.

As­ker­ler yar­gı önün­de

Sı­nır boy­la­rıy­la il­gi­li araş­tır­ma yap­tı­ğı­mız­da öğ­ren­dik­le­rim­den ba­zı­la­rı­nı ak­ta­rı­yo­rum: Ka­çak­çı­lık, ya­sa­dı­şı ge­çiş­le­re mü­da­ha­le sı­ra­sın­da ça­tış­ma­lar da olu­yor. Ba­kı­yor­su­nuz as­ke­rin si­la­hı­nı al­ma­ya ça­lı­şı­yorlar, ona ateş edi­li­yor, uya­rı­la­rı­na uyul­mu­yor, hat­ta oto­mo­bi­li üzer­le­ri­ne sü­rü­yor­lar. Ne yap­sın as­ker, si­la­hı­nı kul­la­nı­yor ha­va­ya ateş edi­yor, ye­re ateş edi­yor ol­mu­yor. Ba­zen öl­me­mek için ya­ra­lı­yor ya da öl­dü­rü­yor.
Sı­nır boy­la­rın­da­ki iki il­de bu yüz­den çı­kan olay­lar­da 20 ölüm, 75 ya­ra­lan­ma mey­da­na gel­di. Şim­di o as­ker­ler yar­gı­la­nı­yor. Ka­çak­çı­la­rın oto­mo­bi­li­nin las­ti­ği­ni pat­lat­tı­ğı, ka­çak­çı­nın ma­lı­na bu yüz­den za­rar ver­di­ği ge­rek­çe­siy­le bi­le yar­gı­la­nan ko­mu­tan­lar var. Ör­ne­ğin, ma­yın tar­la­sın­dan geç­me­ye ça­lı­şan Su­ri­ye­li bir ka­çak­çı­yı ya­ra­la­yan as­ker 4 yıl ha­pis ce­za­sı­na çarp­tı­rıl­dı. As­ker­le­rin yar­gı­lan­ma­sı ko­mu­tan­la­rı ür­küt­tü.
Bu­gün sı­nır boy­la­rın­da müm­kün ol­du­ğun­ca as­ker kim­se­ye ateş et­mi­yor, birçok ola­yı gör­mez­den, duy­maz­dan ge­li­yor. Ka­çak­çı­lar bu du­rum­dan hay­li mem­nun… Ben­zer du­rum te­rör ör­gü­tü PKK’­lı­lar için de uy­gu­lan­mı­yor mu? Sı­nır­da bir ya­ra­la­ma­lı olay mı mey­da­na gel­di. O bir­lik­te bu­lu­nan bü­tün as­ker­le­rin si­lah­la­rı alı­nı­yor. Bun­lar ba­lis­tik kon­tro­le gön­de­ri­li­yor. Ka­ra­kol­lar, ye­dek si­lah gön­de­ri­le­ne ka­dar si­lah­sız ka­lı­yor. Bu du­rum da as­ke­rin çok ya­kın­dı­ğı olay­lar ara­sın­da yer alı­yor. “Hu­dut na­mus-­tu­r” de­nil­miş ama as­ker ora­da yal­nız bı­ra­kıl­mış. Dev­le­tin di­ğer bi­rim­le­ri ol­ma­dı­ğı gi­bi, olum­suz bir olay ya­şan­dı­ğın­da da bü­tün so­rum­lu ola­rak as­ker gös­te­ri­li­yor.

Hendek işe yaradı ama…

Su­ri­ye üze­rin­den ka­çak­çı­lı­ğın ala­bil­di­ği­ne yay­gın ol­ma­sı­na kar­şın ba­zı ön­lem­ler alın­dı. Bun­lar ara­sın­da de­rin hen­dek­ler ka­zıl­ma­sı da yer al­dı. Ka­çak­çı­lı­ğın yo­ğun ola­rak ya­pıl­dı­ğı sı­nır­lar­dan baş­lan­mak üze­re Ge­nel­kur­may Baş­kan­lı­ğı ör­tü­lü öde­nek kul­la­nıp acil ola­rak hen­dek­ler kaz­dır­ma­ya baş­la­dı. Bun­lar ka­çak­çı­ğı önem­li öl­çü­de azalt­tı.
Ka­zı­lar de­vam et­me­si ge­re­kir­ken, ani bir emir­le bu ça­lış­ma­lar dur­du­rul­du. Ar­tık, sı­nır boy­la­rı o ha­le gel­miş ki, sı­nı­ra ya­kın köy­ler­de tak­si-dol­muş­lar ça­lış­tı­rı­lı­yor, Su­ri­ye üze­rin­den ge­len­ler, Tür­ki­ye üze­rin­den gi­den­ler bu araç­la­rı kul­la­nı­yor. As­ke­re, gö­re­vi­ni yap­tı­ğı za­man he­sap so­ru­lu­yor, yap­ma­dı­ğı za­man ise he­sap so­ran yok. Ye­ter ki olay ol­ma­sın. Ka­çak­çı­lık son dö­nem­de da­ha çok PYD ve Öz­gür Su­ri­ye Or­du­su ele­man­la­rı ta­ra­fın­dan ger­çek­leş­ti­ri­li­yor. Bun­lar işi tam an­la­mıy­la ti­ca­re­te dök­müş du­rum­da.

IŞİ­D’­e top atı­şı dur­du­rul­du

Ken­di­le­ri­ne, Irak- Şam İs­lam Dev­le­ti (IŞİD) adı­nı ve­ren grup hem ge­ril­la, hem de as­ke­ri tak­tik­le­ri kul­la­nı­yor. Tür­ki­ye üze­rin­den bu ör­gü­te ka­tı­lım­lar ol­du. Bu­luş­ma ye­rin­den ge­ti­ri­lip sı­nı­ra ya­kın yer­le­re ge­ti­ri­lip, sı­nır öte­si­ne gö­tü­re­cek­le­re tes­lim edil­di. Ba­zı­la­rı ya­sa­dı­şı ge­çiş ya­par­ken ya­ka­lan­dı. Ba­zı­la­rı ya­sal yol­lar­dan ge­çiş yap­tı.
Bu­gün bun­lar­la il­gi­li ka­yıt­lar in­ce­len­di­ğin­de tam 32 ül­ke­den IŞİ­D’­e ka­tı­lım­lar ol­du­ğu an­la­şıl­dı. IŞİD mi­li­tan­la­rı­nın, Su­ri­ye ta­ra­fın­da sı­nı­rı­mı­za ya­kın ba­zı yer­le­şim yer­le­ri­ne ele ge­çir­mek için sa­vaş­tık­la­rı sı­ra­da, at­tık­la­rı top mer­mi­le­ri top­rak­la­rı­mı­za düş­tü. An­gaj­man ku­ral­la­rı ge­re­ği bun­la­ra kar­şı­lık ve­ril­di. İş­te, o gün­ler­de sı­nı­ra ge­len yük­sek rüt­be­li bir ko­mu­tan, bun­dan böy­le top atış­la­rı­nın ya­pıl­ma­ma­sı­nı is­te­di. Ama, IŞİD mev­zi­le­ri­ne 4 top mer­mi­si atıl­ma­sı, ABD ba­sı­nın­da “ö­nem­li ha­be­r” ola­rak yer al­dı.

Kon­trol­den çık­tı

Türk as­ke­ri­nin ge­le­ne­ğin­de si­ze sı­ğın­mak için ge­le­ne ateş et­mek yok. Ni­te­kim, Su­ri­ye üze­rin­den bin­ler­ce ki­şi sı­nı­rı­ma gel­me­ye baş­la­dı­ğın­da hep­si­nin kay­dı tu­tul­du, fo­toğ­raf­la­rı çe­kil­di, ne­re­de ka­la­cak­la­rı be­lir­len­di. An­cak da­ha son­ra ge­len­ler için va­li­lik­ler “ye­ri­miz yo­k” de­me­ye baş­la­dı. İş­te o an­dan iti­ba­ren olay­lar kon­trol­den çık­tı. Şu an­da sı­nır­da her şey as­ke­rin sır­tın­da. Sı­nır­da gün­de en az 200’ü aş­kın olay mey­da­na ge­li­yor. İyi de, her şe­yi as­ke­rin üze­ri­ne yık­mak da ol­mu­yor.
Sı­nır öte­si­ne gön­de­ril­me­si ha­lin­de as­ke­rin ne­den “gü­ven­ce­” is­te­di­ği­ni, sı­nır­la­rı­mı­zın ne­den “kev­gi­re dön­dü­ğü­nü­” as­ker­le­ri din­le­yin­ce da­ha iyi an­lı­yor­su­nuz. Ken­di top­rak­la­rın­da gö­rev ya­par­ken yar­gı­la­nan­la­rı Ge­nel­kur­may ne za­ma­na ka­dar sa­hip­siz bı­ra­ka­cak?

SÖZCÜ