Erhan Yurdayüksel: Aşı Karaborsası

Antik dönemlerdeki inanışa göre insanlar kendi elleriyle işledikleri günahlar yüzünden Tanrı tarafından bulaşıcı hastalıkla cezalandırılıyordu.

Hitit kralı II. Murşili tablete kazınan ‘veba duası’ nda büyük dedesi Telepinu’nun fermanını çiğneyerek kardeşini öldürüp tahtı ele geçiren babasının günahının bulaşıcı hastalığa sebep olduğunu söylediği yazıyor.

MÖ 14. yüzyılda Hitit uygarlığında görülen tabletlere kazınan 20 yıl boyunca devam ettiği yazan veba salgını.
Atina Vebası (M.Ö. 430), Antonine Veba (M.S. 165-180), Kıbrıslı Veba: MS (250-270)

Justinian Veba MS (541-542), İran’da Veba MS (627), Japon Çiçek Hastalığı MS (735-737)

Kara Ölüm (1346-1353), Meksika’da Cocoliztli hastalığı (1519-1530)

İkinci ve Üçüncü Cocoliztli Salgını (1545-1576), Çin Vebası (1580-1641)

İtalyan Vebası (1629-1631), Londra Büyük Vebası (1665-1666)

Marsilya Büyük Vebası (1720-1723), Rus Vebası (1770-1772), İran’da Veba (1772-1773)

Birinci (1817-1824), İkinci (1829-1837) ve Üçüncü Kolera Salgını (1846-1860)

Üçüncü Kolera Salgını (1846-1860), bu hastalığın en öldürücüsü oldu. Hindistan’da ortaya çıktı.

Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’yı geçerek Rusya’yı özellikle sert vurdu,

1854 ve 1855’te Venezuela ve Brezilya üzerinden Güney Amerika’ya ulastı.

1577-1579 arasında İngiltere’de ortaya çıkan tifüs salgını

Üçüncü Veba Salgını (1855), Rus Gribi (1889-1890)

Dördüncü (1863-1875), Beşinci Kolera salgını (1881-1896), Altıncı Kolera Salgını (1899-1923)

Hong Kong Vebası (1894-1903), İspanyol Gribi (Ocak 1918-Aralık 1920)

Altıncı Kolera Salgını (1899-1923), Tifüs Salgını (1918-1922), Asya Gribi (1957-1958)

HIV / AIDS salgını (1960-), Hong Kong Gribi (1968-1969), AIDS salgını (1981-)

H1N1 Domuz Gribi salgını (2009-2010), Tüberküloz (TB) Salgını (2012)

Ve dünyayı üçe bölen koronavirüsü veya CoVID-19 salgını… (2019…)

Corona aşısı üretiminde dünya üçe bölündü.

AB’in koordinatörlüğünde gerçekleştirilen dünya liderleri aşı üretimi konferansında
Avrupa, ABD ve Çin’in ayrı ayrı yürüttüğü 6 aşı çalışması değerlendirildi.

Türkiye, aşı çalışmasında AB’nin yanında yer aldı.

AB ve Merkel’in en büyük korkusu ise ABD veya Çin’in aşıyı kendilerinden önce geliştirmesi.

Çünkü AB’li yetkililer, Trump ve Çin yönetiminin, sağlık hizmetinde ‘tekelci’ davranmalarından çekiniyor.

Dünyada Covid-19’a karşı bulunacak aşı için büyük yarış var.

AB, “Koronavirüs Küresel Mukabele Uluslararası Taahhüt Etkinliği“ için ortak bir birliktelik kurmaya çalışıyor.

Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in başkanlığında düzenlenen tele-konferansta,

Almanya Başbakanı Merkel, Kanada Başbakanı Trudeu, İtalya Başbakanı Conte, Cumhurbaşkanı Erdoğan,

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Norveç Başbakanı Solberg,

İsrail Başbakanı Netanyahu ve birçok ülke başkanları görüşlerini açıkladı.

AB‘li uzmanlar, aşıyı hangi ülke bulursa ona göre bir senaryo hazırlıyor.

ABD Başkanı Trump’ın şu ana kadar yaptığı tüm açıklamalar,

“Önce Amerika” yönünde ve bunu seçim yatırımı olarak kullanıyor.

Avrupa Komisyonu, önlem olarak bir süre patent haklarını askıya alacak

ve bu durum ABD’nin aşıyı dünyayla paylaşmasına kadar sürecek.

Avrupa’da, Türk Profesör Uğur Şahin’in yönettiği BioNtech ile

Oxford Üniversitesi’nin yürüttüğü iki aşı çalışması bulunuyor.

Aşı sonuçların haziran sonunda alınacağı açıklandı.

BioNtech, Amerikan Pfizer ve Çinli Fosun ile de ortak çalışıyor.

Bu iki grup da aşıyı ülkelerinde deneyebilecek.

Oxford Üniversitesi’nin aşı çalışması da sürüyor.

Covid-19 aşısının tüm dünyanın kullanımına açılması için çalışmalar devam ediyor.

Çin’in ilk başlarda Covid-19 hastalığını gizlemesi,

Wuhan şüphelerini kabul etmemesi,

aşı konusunda da şüpheleri üzerine çekmesine neden oluyor.

AB’nin korkusu, Çin’in aşıyı geliştirip bunu yüksek fiyatla dünyaya pazarlaması.

Zehir imalatçıları genelde üretimlerini panzehirle birlikte yaparlar,

düşüncesi ve acaba soruları gündemdeki yerini koruyor!..

Bunca insanın yaşamını katbettiği kabus günlerinde bir aşı karaborsası oluşmaması için

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in

güçbirliğinden yana sürdürdüğü faliyetler tüm liderler tarafından desteklenmelidir.

İnsanlık varoluşundan bu yana yaşadığı salgınlarda milyonlarca kayıp vermiştir.

İnsan sağlığı üzerinden karaborsa senaryoları hazırlamak, hiçbir ülkeye yarar sağlamaz.

Dünya ekonomisi bu tür ucuz senaryolara geçit vermez.

İnsan sağlığı üzerine kurgulanan senaryolarının uzun vadede kazananıda olmaz…

Yaşanmakta olan Koranavirüs kabusu elbette bitecektir.

Aşı çalışmalarıyla adını bir kez daha dünyaya duyuran,

gururumuz Türk Profesör Uğur Şahin ve eşi Dr. Özlem Türeci başta olmak üzere tüm sağlık çalışanlarına ve corona mücadelesinde emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Sağ olsunlar, var olsunlar…

Erhan Yurdayüksel

06.05.2020